İnanç sorunlu bir şey.
İnanç her zaman sorunlara gebe bir şey.
İnanç sakinleştirici/antidepresan ilaçlara benzer bir şey.
Problemlere çözüm sağlıyor gibi gözükebiliyor. Belki gerçekten de birilerinin bir şeyleri yapmasını sağlayabiliyor. Ama getirdiği riskler istisnasız her zaman faydasıyla kıyaslanabilir düzeyde oluyor.
Bir insanın sorunlarıyla yüzleşip, aklını kullanıp, hayatın makul yanlarını dürüstçe anlamaya odaklanmakla kat edebileceği gerçek ilerlemeyi, onu kimyasal olarak “sakinleştirmekle” kolay yoldan kazanılmış gibi göstermeye benziyor inanç..
Sonrasında da getirisinden çok daha büyük belalar açıyor o insanların başına…
İnanmak ve kandırılmak arasında maddenin çekim kuvvetine benzer, çok temel bir ilişki var. Ve insanlar çok farklı düzeylerde bu kandırılma eyleminin kolayca kurbanı olabiliyorlar. İnanç bir güvenlik açığı gibi. Kullanmasını bile için en zorlu kaleleri bile fethetmenin absürt derecede kolay yolu.
Bana sorarsanız hiç kimse inandığı bir şeyin esiri olmamalı. Aklı başında hiçbir insan, inancının arkasına saklanıp vicdanından kaçmamalı. Bu inanmamak demek değil. Aranızda en rezilce fesatlıkları beddualara paketleyip “yaradanına” yakaran kötüleri görmemiş olan var mı? O insanlar böylesi mutlak bir güce inanmasalar bu kadar huzurlu bir biçimde kötü olmayı başarabilirler miydi? İnsan inancının arkasına saklandı mı çok vahşi bir yaratığa dönüşüyor. Hepimizin çevresinde buna dair bolca örnek vardır. Bu dünya etrafına kuşkuyla bakanlar sayesinde dönüyor, inanmışlara kalsa çoktan batmıştı.
İnanç sorunlu bir şey. Bence onu insanların kişisel dünyasında sınırlamak gerekiyor. Yoksa bir araya geldiğinde sonu gelmeyen bir saygı beklentisine dönüşen ama kendisinden farklı olana daima fethedilecek bir düşman gözüyle bakan kontrolsüz bir çılgınlığa dönüşmesi an meselesi.
İnanç daima disiplinsizlik ve verimsizlik getiriyor. Çünkü hikaye anlatmak ve o hikayeyi duruma uyarlamak, somut ve işlevsel olmaktan daha kolay bir şey. Sonra ipin ucu kaçıyor. Endüstriyel ve kültürel gelişmişlikle seküler olmak arasındaki bire-bir ilişki bir tesadüf olamayacak kadar çok parametrenin çalışmasıyla meydana gelmiştir, emin olun.
Buna ilginç bir kanıt olarak orduların savaşma kapasitelerine bakabilirsiniz: Göreceksiniz, savaşmak da, ilk bakışta gözüktüğünün aksine son derece seküler bir iş. Orduları başarıya götüren şey siyasi doktrin ya da inanç değil. Taktik, teknoloji ve disiplin. Bunlar da çoğu zaman inançla aynı anda çalışmayan şeyler.. Gündelik dilde bile bir işin “iman gücü” ile yürüdüğünün söylenmesi sistemin işlemezliğine bir gönderme, bir aşağılama olarak kullanılır. İman gücü çaresizliğin bir ölçüsüdür. Tarihe bakın. En başarılı savaş makineleri sekülerdir. İnanç hikayeler anlatırken pratik zeka sorunun etrafından nasıl dolaşacağını düşünür. Bizim yakın tarihimizde bile, birileri anlamak istemeseler de, dini hassasiyetleri nispeten daha zayıf olanlar, işler kötüye gittiğinde vatana daha yürekten sahip çıkmışlardır. Çünkü inanmışlar güçle uzlaşmanın yolunu her zaman inançsızlardan daha kolay bulurlar. Öyle düşünmeye alışmış olmalarındandır bu belki de sadece.. Ama öyledir…
Bu yüzden cemaatler, biz sıradan “kötülerin” hayal bile edemeyecekleri pislikleri gözlerini bile kırpmadan yaparlar. Ortalama inanca sahip bir insana göre çok daha hızlı dönerler, güçle uzlaşmak için doğrularını ve doktrinlerini çok daha büyük bir hızla modifiye ederler. Hikayeler, o gün için olması gerektiği gibi yorumlanabilir. Bu işin en büyük avantajı bu esnekliktir zaten…
İnanç sorunlu bir şeydir. İnanç aslında hiçbir zaman emin olamayacak olmanın garantisidir. Şüphelerine sahip çıkıp onlarla yaşamayı öğrenmek yerine, onları görmezden gelmenin eninde sonunda ödenecek ağır bedelidir..